Sport dzieci budzi mnóstwo emocji. Nie tylko wśród młodych zawodników, ale i ich rodziców. Jak właściwie wspierać swoje dziecko, by cieszyło się sportem, odnosiło sukcesy, a także rozwijało w sobie determinację i zaangażowanie?
Gdy dziecko rozpoczyna przygodę ze sportem, przed dorosłymi staje zadanie bardzo istotne dla dalszego rozwoju - zapewnić mu zabawę i pozytywne emocje podczas treningów oraz meczów. Na dziecko ogromny wpływ ma środowisko, w którym przebywa i jakie podejście do aktywności sportowej mają ważni dla niego dorośli, czyli właśnie rodzice. Dlatego zebraliśmy najważniejsze wskazówki dotyczące projektu wsparcia najmłodszych w ich sportowej drodze.
U młodych sportowców zabawa przede wszystkim
Dzieci uprawiają sport przede wszystkim dla przyjemności oraz zabawy. Zwłaszcza na początku. Z czasem zabawa zmienia się w wielkie marzenia i planowanie kolejnych etapów swojej kariery sportowej. Wśród nich są m.in. decydujące bramki na mundialu, tytuł króla strzelców, Złota Piłka – moglibyśmy długo tak wymieniać. Ale by rozpocząć realizację tych celów w polskim sporcie, dziecko musi pokochać wybraną dyscyplinę. Tylko dzięki temu później będzie mogło podjąć świadomą decyzję o pozostaniu w świecie sportu i poświęceniu temu swoich sił. Przyszłe kariery młodych są więc w dużym stopniu zależne od czerpania radości z samego bycia w sporcie. Tutaj ważną rolę do odegrania mają rodzice młodych sportowców. Po prostu pozwól dzieciom się bawić – niezależnie od tego, ile mają lat. Na początku nie chodzi o profesjonalne podejście czy reżim treningowy. Tak samo nie chodzi o strzelone bramki i wygrane mecze.
Podczas poszukiwań zajęć dydaktycznych, projektów promujących sportowy tryb życia czy szkół oferujących klasy sportowe:
- weź pod uwagę, by program dawał Twojemu dziecku nieco swobody,
- nie wprowadzaj nadmiernej profesjonalizacji w dziecięcy świat,
- sprawdź wszelkie projekty sportowe i sposoby wsparcia aktywności sportowej.
Jeśli program zajęć dydaktycznych bardziej niż zabawę będzie przypominał „pracę”, w której więcej jest obowiązków niż przyjemności, dziecko szybko (i często trwale) zniechęci się do sportu.
Przeczytaj także: 3 najlepsze techniki grywalizacyjne, które znajdziesz w Better Footballer
Chwal za wysiłek, nie za wynik
Wyniki w kategoriach młodzieżowych nie gwarantują sukcesu na poziomie seniorskim.
Jeśli więc, chcesz wspierać młodych sportowców, doceniaj dziecko za jego zaangażowanie, wysiłek, chęci i starania, a nie za ostateczny wynik. Prawdopodobnie każdy psycholog sportu podpowie tu, że dziecko nie zawsze ma wpływ w 100% na efekt. W końcu piłka nożna to sport drużynowy. Rozwijanie kariery sportowej może jednak zacząć od budowania zdrowego podejścia i nastawienia zarówno do sukcesów, jak i porażek.
Doceniaj starania dziecka, jeśli chcesz, by nadal dawało z siebie maksimum. Ugruntowanych w ten sposób wytrwałości i determinacji będzie potrzebować w przyszłości, np. w drodze do reprezentowania kraju podczas mistrzostw świata.
Koncentruj się na pozytywach, nie na wyłapywaniu błędów
Dziecięca pewność siebie i przekonanie „dam radę!” buduje się na bazie informacji od ważnych dla dziecka dorosłych. Wsparcie dla młodych sportowców i wychowanie ich na pewnych siebie zawodników od początku leży w rękach rodziców. Jeśli więc zależy Ci na tym, by rozwijanie kariery sportowej przebiegało w duchu pewności siebie i zadowolenia z osiąganych efektów, poświęcaj dużo uwagi temu, co Twoje dziecko robi dobrze. Nawet w przegranym meczu postaraj się znaleźć coś, co dziecko dobrze wykorzystywało. Zrezygnuj z analizy wszystkich błędów, które młody zawodnik popełnił w trakcie danego spotkania. Kariery młodych sportowców warto budować na pozytywnych podstawach, zamiast bez przerwy – czasem nawet nie wprost - mówić mu, ile rzeczy robi źle. Ta zasada jest równie ważna w domu, co na treningu w szkółce.
Przeczytaj także: 4 sposoby na budowanie pewności siebie u młodych zawodników
Kibicuj, nie steruj – tak wygląda wsparcie
Obecność rodziców na meczach jest dla dzieci bardzo ważna. Każdy mały zawodnik pragnie, by rodzice byli z niego dumni. Dlatego zwróć szczególną uwagę na swoje zachowanie w trakcie meczu:
- Co mówi Twoja mina i mowa ciała?
- W jaki sposób reagujesz po błędzie czy straconej bramce?
- Czy i jak nagradzasz dobre zagrania?
Dzieci zwracają baczną uwagę na reakcje innych – dlatego nawet po nieudanym zagraniu pamiętaj, by zagrzewać do walki i okazywać wsparcie oraz wiarę w sukces. Nie ma nic gorszego niż zobaczenie rozczarowanego rodzica w trakcie meczu. Najwierniejsi kibice są ze swoimi zawodnikami na dobre i na złe, wspierają niezależnie od wyniku. Bądź takim kibicem swojego dziecka. Ta myśl zostanie z nim w trakcie kariery sportowej w przyszłości.
W rozwoju kariery młodych piłkarzy ważne jest również budowanie samodzielności oraz odpowiedzialności. W tym także możesz wspierać swojego małego gracza:
- pozwól dziecku samemu podejmować decyzje,
- nie podpowiadaj mu zza linii,
- zachęcaj do testowania nowych rozwiązań.
To jedne z najprostszych i jednocześnie najskuteczniejszych odpowiedzi na pytanie, jak kreatywnie wspierać rozwój dziecka w sporcie. Nie da się osiągnąć sukcesu, nie da się rozwijać odwagi w grze bez popełniania błędów oraz podejmowania ryzyka.
Dbaj o relacje z trenerem
W przypadku osób trenujących różne dyscypliny sportowe relacje z trenerem potrafią być bardzo wymagające. Pamiętaj więc, że najważniejsze w tym wszystkim jest Twoje dziecko. Nawet jeśli nie zgadzasz się z trenerem czy jego metodami dydaktycznymi podczas zajęć sportowych, nie krytykuj go przy dziecku. Umów się na rozmowę i spróbuj wyjaśnić wątpliwości, a także zrozumieć punkt widzenia trenera. Krytykując go w obecności dziecka, stawiasz swojego zawodnika w trudnej sytuacji – kogo ma posłuchać? Ciebie czy trenera? Młody gracz nie zawsze dysponuje już narzędziami do samodzielnego odpowiedzenia sobie na takie pytania, przez co zawodnik nie będzie wiedział, jak zachowywać się na meczu. Bardziej skoncentruje się na myśleniu, kogo ma posłuchać i jak te osoby będą reagować niż na tym, co dzieje się na murawie.
Zadbaj o swoje emocje
Zazwyczaj w dyskusjach o sporcie dzieci i młodzieży w centrum zainteresowania stawia się zawodników. Jednak Ty jako rodzic także wnosisz do jego otoczenia swoje oczekiwania, nastawienie, cele, emocje itd. Może też masz własne doświadczenia jako zawodnik albo marzysz o pięknej karierze swojego dziecka. Warto być świadomym własnych celów dla dziecka i sposobu, w jaki one na niego działają. Jeśli chcesz zgłębić ten temat, odpowiedz sobie na kilka ważnych pytań:
- Jak Twoje nastawienie wpływa na Twoje dziecko? Bardziej je wspiera czy może nakłada na niego presję?
- Czy Twoje cele dla dziecka są spójne z tym, czego od sportu oczekuje Twoja pociecha?
- W jaki sposób radzisz sobie z własnymi emocjami oraz przekonaniami, by jak najlepiej wspierać swojego piłkarza?
Dobra wiadomość jest taka, że swoim podejściem i nastawieniem możesz zrobić dla dziecka najwięcej dobrego, więc zadbaj także o nie!
Pamiętaj, że dziecko cały czas Cię obserwuje
Jednym z podstawowych mechanizmów uczenia się jest modelowanie. Polega ono na tym, że dziecko na bazie obserwacji zachowania ważnych dla siebie osób oraz jego konsekwencji uczy się, jak należy się postępować. Dlatego warto mieć na uwadze to, jak zachowujesz się w konkretnych sytuacjach:
- Czy podchodzisz z szacunkiem do rywali, kolegów z drużyny, trenerów czy sędziego?
- Jak radzisz sobie z emocjami?
- Jakie reagujesz na porażki?
- Czy dajesz dziecku przykład zaangażowania?
Jeśli chcesz pomóc dziecku w budowaniu zdrowych nawyków, zacznij od siebie. W ten sposób najskuteczniej okażesz wsparcie swojemu dziecku.
Modeluj, jak radzić sobie z porażką
Porażka to nieodłączna część sportu. Wiele dzieci ma problem z zaakceptowaniem jej i przeżyciem towarzyszącym im emocjom. Na przykładzie modelowania możesz pokazać dziecku, jak radzić sobie z porażkami. Na początek zastanów się, czym dla Ciebie jest porażka Twojego dziecka. Jak wpływa na Ciebie? Jakie emocje wywołuje? Jak Ty ją przeżywasz?
To na podstawie obserwacji tych zachowań dziecko uczy się, czy porażka jest największą tragedią, czy doświadczeniem trudnym, ale jednocześnie takim, z którego można wyciągnąć wnioski. Nie demonizuj porażek. One będą się zdarzać, zwłaszcza w dziecięcym sporcie. Pozwól emocjom dziecka wybrzmieć i nie próbuj nich negować – np. stwierdzeniem, że nie ma się czym martwić. Skoro dla dziecka było to ważne, to będzie ono czuć smutek. Pokaż swojemu młodemu zawodnikowi, że porażka to nie koniec świata i można dużo się z niej nauczyć. Porażki nadal mogą być trudne dla dziecka, ale nie będzie się ich obawiać.
